سندرم بارتر (Bartter Syndrome)
21 آبان 1403 به وسیله
مدیر سایت

سندرم بارتر یک نوع اختلال ژنتیکی در بازجذب نمک است که منجر به کاهش حجم مایع خارج سلولی با فشار خون پایین/ طبیعی می‌شود. در سندرم بارتر، کلیه‌ها به درستی نمی‌توانند تعادل میزان نمک و آب را در بدن حفظ کنند. این اختلال اغلب در دوران کودکی آغاز می‌شود. توارث این بیماری به شکل اتوزوم مغلوب است.(1)

برخی از ویژگی‌های این سندرم عبارتند از:

  • نفروز نمک: یکی از علائم اصلی، نفروز بیش از حد نمک از طریق ادرار است. این مورد موجب می‌شود که بدن نمک‌ها و مواد معدنی مهم را از دست بدهد.
  • اختلال الکترولیتی: به دلیل نفروز بیش از حد نمک، الکترولیت‌های مهمی مانند پتاسیم، کلرید و بیکربنات نیز از دست می‌روند. این می‌تواند به اختلال الکترولیتی در بدن منجر شود.
  • عوارض کلیوی: سندرم بارتر می‌تواند منجر به اختلالات کلیوی شود، از جمله نفروز بیش از حد نمک و آب، کاهش حجم خونی، ادرار کم، اختلالات متابولیکی و تشدید اختلالات الکترولیتی.
  • رشد نامناسب: کودکان مبتلا به سندرم بارتر ممکن است با مشکلات رشد روبرو شوند، از جمله رشد کمتر از حد معمول، تأخیر در رشد جسمی و تأخیر در رشد جسمی و ذهنی.
  • مشکلات عصبی: برخی از افراد مبتلا به سندرم بارتر می‌توانند مشکلات عصبی داشته باشند، از جمله تشنج‌ها و اختلالات روانی.

این بیماری با چندین ناهنجاری الکترولیت از جمله پتاسیم و کلرید کم و در موارد کمی، هیپومنیزیمی (کاهش میزان منیزیوم)مشخص می شود. سایر ناهنجاری ها شامل افزایش سطح رنین ، هیپرآلدوسترونیسم ثانویه و افزایش سطح پروستاگلاندین E2 است. تظاهرات اسید-باز معمولاً آلکالوز متابولیک است. فنوتیپ های مختلف  بیماری بر اساس محل  اختلال در انتقال نمک طبقه بندی می شوند.

انواع سندروم بارتر :

  • سندرم بارتر نوزادی (پیش از تولد-سندروم بارتر نوع 1): سندروم بارتر نوع I ناشی از جهش در ژن انتقال دهنده کلرید سدیم/کلرید پتاسیم (NKCC2) است.این سندروم در ابتدای زندگی بروز کرده و ترشح پروستاگلاندین به طور قابل ملاحظه ای افزایش دارد و ممکن است منجر به بروز علائم سیستمیک بیماری باشد.
  •  سندروم بارتر نوع 2: به علت جهش  در عملکرد ژن KCNJ1 که کانال های وابسته به ولتاژ و یک سو کننده جریان به داخل کانال پتاسیمی ROMK را کد گذاری می کند ایجاد می شود .
  • سندروم بارتر نوع 3: به علت وقوع جهش در  ژن CLCNKB که پروتئین کانال کلریدی CLC-KB را کد گذاری می کند، ایجاد می شود. اتلاف کلیوی نمک در سندروم بارتر نوع 3 خفیف تر از انواع 1 و 2 می باشد.
  • سندروم بارتر نوع 4: به علت وقوع جهش در ژن )BSNDسندروم بارتر همراه کری حسی-عصبی)که بارتین را کد گذاری می کند ایجاد می شود. ()2.3
  • سندروم بارتر نوع 5: ناشی از جهش در گیرنده های خارج سلولی حسگر یون کلسیم و در ژن هایی است که زیر واحدهای کانال کلرید، ClC-Ka و ClC-Kb را کد می کنند.(4) سندرم بارتر در یک نفر از هر 1000000 نفر دیده می شود و بسیار کمتر از سندرم جیتلمن است.

سندرم بارتر III و V معمولاً در اواخر زندگی ظاهر می شود و علائم خفیفی دارد.

  • سندرم-جیتلمن–Gitel-Syndrome: سندرم جیتلمن یک سندرم ژنتیکی با توارث اتوزوم مغلوب است که با مشکلات کلیوی پلی اوری و از دست دادن پتاسیم و منیزیوم از طریق کلیه مشخص می شود که باعث آلکالوز هیپوکالمیک می شود.علائم بیماری شامل افزایش ادرار (پلی اوری) و پرنوشی و هیپوکالمی و هیپومنیزیمی مشخص می شود.در صورت عدم تشخیص به موقع و عدم درمان در برخی موارد منجر به تشنج و کرامپ های عضلانی و گرفتگی های عضلانی و ضعف عضلانی می باشد.بیماری در اثر جهش ژنتیکی در ژن SLC12A3 بروز می کند و امکان تشخیص پیش از تولد یا پی جی دی برای بیماری امکانپذیر می باشد.

تشخیص و مشاوره ژنتیک: برای تشخیص اختلال شرح حال کامل از بیمار ، از جمله سابقه خانوادگی و معاینه فیزیکی دقیق، لازم است . سندرم بارتر معمولاً در کودکان و نوجوانانی دیده می‌شود که دارای رشد ناقص هستند علائم بالینی در آنها شامل  افزایش میزان ادرار، پلی دیپسی(احساس تشنگی شدید)، گرفتگی عضلات، استفراغ، کم‌آبی بدن ، یبوست، می باشد. قبل از تشخیص، باید سابقه خانوادگی نفروکلسینوزیس(رسوب نمک کلسیم در بافت کلیه) و شرح حال شخصی دقیق که اح تمال استفراغ و سوء مصرف دیورتیک ها را رد می کند، انجام شود.

  • دیسمورفولوژی ظاهری: بیماران معمولاً دارای پیشانی برجسته، چشم های درشت، استرابیسم، گوش های بیرون زده، ناشنوایی حسی عصبی و افتادگی دهان و اندام  لاغر هستند.. فشار خون دراین افراد یا طبیعی بوده یا از میزان رنج طبیعی پائین تر است . موارد طولانی مدت ممکن است با افزایش فشار خون ظاهر شوند.فرزندان مبتلا به سندرم بارتر قبل از تولد با پلی هیدرآمنیوس ثانویه به پلی اوری داخل رحمی ظاهر می شوند و معمولاً زودرس به دنیا می آیند. (8) تب، ناشنوایی حسی عصبی، پلی اوری عمیق، استفراغ، و اسهال که منجر به کم آبی بدن می شود مشاهدات رایج پس از تولد است.

تشخیص: تشخیص با یافته های مربوطه در شرح حال و معاینه فیزیکی، که با ناهنجاری های آزمایشگاهی خاص تشدید می شود، انجام می شود. سندرم بارتر تقریباً در همه موارد با ناهنجاری های الکترولیت و اسید-باز، از جمله هیپوکالمی و آلکالوز متابولیک همراه است. سایر ناهنجاری ها شامل افزایش سطح رنین و آلدوسترون سرم همراه با کاهش سطح منیزیم و فسفات در تعداد کمی از بیماران است. الکترولیت های ادرار افزایش سدیم، پتاسیم و PGE2 را نشان می دهند. افزایش دفع 24 ساعته کلسیم ادرار به حذف سندرم Gitelman که با دفع کم کلسیم مرتبط است کمک می کند. پلی هیدرآمنیوس و عقب ماندگی رشد داخل رحمی در سونوگرافی با سندرم بارتر نوزاد مشاهده می شود. سطح کلرید مایع آمنیوتیک ممکن است افزایش یابد.رادیوگرافی شکم، پیلوگرام های داخل وریدی (IVPs)، سونوگرافی کلیه، یا CT اسکن را می توان برای ثبت نفروکلسینوز انجام داد. آزمایش ژنتیکی را می توان برای رد جهش های خاص در نظر گرفت.

درمان سندروم بارتر چیست؟

با تجویز مایعات کافی و پتاسیم وسدیم وکلسیم ومنیزیوم وفسفرمناسب از ایجاد علائم سندروم بارتر پیشگیری می کنیم داروهائی مثل هیدروکلروتیازیدو اسپیرنولاکتون و ایندومتاسین  براساس صلاحدید پزشک استفاده می شود. با مراقبت و درمان و پیگیری، پیش آگهی این بیماران معمولا خوب است

پیشگیری از سندروم بارتر چگونه هست؟

درخانواده هائی که ازدواج فامیلی دارند ویا یک کودک مبتلا به بارتر درخانواده وجود داشته باشد باید مشاوره ژنتیک قبل از بارداری باید انجام شود تا شاهد تولد فرزندان سالم باشیم .

 References

  1. Heilberg IP, Tótoli C, Calado JT. Adult presentation of Bartter syndrome type IV with erythrocytosis. Einstein (Sao1 Paulo). 2015 Oct-Dec;13(4):604-6. [PMC free article] [PubMed]
  2. Janssen AG, Scholl U, Domeyer C, Nothmann D, Leinenweber A, Fahlke C. Disease-causing dysfunctions of barttin in Bartter syndrome type IV. J Am Soc Nephrol. 2009 Jan;20(1):145-53. [PMC free article] [PubMed]
  3. Kitanaka S, Sato U, Maruyama K, Igarashi T. A compound heterozygous mutation in the BSND gene detected in Bartter syndrome type IV. Pediatr Nephrol. 2006 Feb;21(2):190-3. [PubMed]
  4. Krämer BK, Bergler T, Stoelcker B, Waldegger S. Mechanisms of Disease: the kidney-specific chloride channels ClCKA and ClCKB, the Barttin subunit, and their clinical relevance. Nat Clin Pract Nephrol. 2008 Jan;4(1):38-46. [PubMed]
  5. McLarnon S, Holden D, Ward D, Jones M, Elliott A, Riccardi D. Aminoglycoside antibiotics induce pH-sensitive activation of the calcium-sensing receptor. Biochem Biophys Res Commun. 2002 Sep 13;297(1):71-7. [PubMed]
  6. Deschênes G, Fila M. Primary molecular disorders and secondary biological adaptations in bartter syndrome. Int J Nephrol. 2011;2011:396209. [PMC free article] [PubMed]
  7. Al Shibli A, Narchi H. Bartter and Gitelman syndromes: Spectrum of clinical manifestations caused by different mutations. World J Methodol. 2015 Jun 26;5(2):55-61. [PMC free article] [PubMed]
  8. Dane B, Yayla M, Dane C, Cetin A. Prenatal diagnosis of Bartter syndrome with biochemical examination of amniotic fluid: case report. Fetal Diagn Ther. 2007;22(3):206-8. [PubMed]
  9. Chou CL, Chen YH, Chau T, Lin SH. Acquired bartter-like syndrome associated with gentamicin administration. Am J ed Sci. 2005 Mar;329(3):144-9. [PubMed]


خواندن بعدی
آزمایش کاریوتایپ (​Karyotype) چیست؟